ترک تحصیل در انتظار برخی از دانش آموزان استثنایی
تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۵۴۲۸۲۷
آفتابنیوز :
وسیله حمل و نقل دانش آموزان با نیازهای ویژه به مدارس استثنایی، یکی از نیازهای ضروری این قشر برای ادامه تحصیل و انگیزهمندی خانوادهها واستقبال آنها از فعالیتهای آموزشی این دانش آموزان است. دور از ذهن نیست که نبود وسیله ایاب و ذهاب یا همان سرویس مدرسه چالشهای والدین یک کودک معلول را بیشتر میکند؛ خلل در رفت و آمد چنین دانش آموزانی به مدارس که غالبا دچار معلولیتهای جسمانی هم هستند، میتواند برنامه ریزی یک خانواده را به هم بریزد و در این وضعیت وقوع معضلاتی از جمله ترک و بازماندگی تحصیلی محتمل است.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
در همین راستا و در روزهای اخیر بود که «مهدی چمران» رئیس شورای شهر تهران، در یکصد و سی و نهمین جلسه شورای شهر تهران شهرداری در مورد اعتراضاتی که پیرامون سرویس مدارس کودکان استثنایی پیش آمده است، گفت: شهرداری باید توان ارائه خدمت برای سرویس دانش آموزان استثنایی را داشته باشد، این سرویس جزو وظایف شهرداری نبوده و اضافی است، اما موضوعات مربوط به آن را پیگیری میکنیم.
او تاکید کرد این تسهیلاتی است که ما بر خود فرض دیدیم که ارائه دهیم. وقتی شورا تصمیم بگیرد شهرداری میتواند انجام دهد و معاونت حمل و نقل و ترافیک باید تنظیم کند و به سازمانهای مربوطه ارجاع دهد.
«علیرضا زاکانی» شهردار تهران نیز در واکنش به توقف دوباره فعالیت سرویس مدارس دانشآموزان استثنایی گفته است که موضوع سرویس مدارس استثنایی بررسی میشود.
شهرداریها مکلف به ارائه خدمات حمل و نقل مناسب به معلولان و دانش آموزان استثنایی هستند
برای بررسی آخرین وضعیت سرویس مدارس استثنایی با «حمید طریفی حسینی» رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی کشور گفتگو داشتیم. رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی در این خصوص اظهار کرد: تامین حمل و نقل دانش آموزان استثنایی مصوبه شورای شهر بوده و منابع لازم در اختیار شهرداریها گذاشته شده است و یک بخشی از آن هم به صورت علی الحساب به مدارس داده شده بود و قرار بود بقیه مبلغ نیز در اختیار مدارس قرار بگیرد. تیپ قراردادی مد نظر مسئلهای داشت و شرکتها قرار بود پای کار بیایند و امور سرویس مدارس استثنایی را شهرداریها پیگیری کنند.
طریفی حسینی ادامه داد: اینکه شهرداری بگوید سرویس مدارس استثنایی و حمل و نقل معلولان تکلیفی است که اگر توانستیم آن را انجام میدهیم، درست نیست به این دلیل که قانون حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت، شهرداریها را مکلف به این کار کرده است و از سوی دیگر در قانون بودجه ۱۴۰۲ که مجلس آن را مصوب کرده، در تبصره پنج، بند د گفته شده است که ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی برعهده شهرداریهاست و منابع این کار در سال جدید را نیز از محل انتشار اوراق به میزان ۱۸ هزار میلیارد تومان بابت توسعه حمل و نقل درون شهری در اختیار شهرداریها قرار دادهاند که بحث ایاب و ذهاب دانش آموزان استثنایی در کنار همین موضوع دیده شده است.
رئیس سازمان آموزش و پرورش استثنایی یادآوری کرد: پس شهرداری باید این خدمت را ارائه کند و منابع مالی آن در اختیارش قرار گرفته است. در سال تحصیلی گذشته یعنی از ۱۴۰۱-۱۴۰۲ منابع لازم در اختیار شهرداری بوده یعنی مشکل شهرداری قراردادی بوده نه عدم وجود منابع مالی و تا جایی که خبر داریم، مشکل قرارداد حل شده بود.
طریفی حسینی اضافه کرد: ظاهرا برخی رانندههای سرویس با توجه به افزایش هزینهها، دستمزدی بیش از آنچه روز اول با آنها طی شده بود، مطالبه میکنند و مسئله بیشتر از سوی رانندگان سرویسها مطرح است. شرکت تاکسیرانی باید خودش با رانندگانش وارد مذاکره شود و اگر میبیند رانندگان فعلی کار را با حقوق مقرر انجام نمیدهند، با رانندگان دیگری قرارداد ببندد. این اقدامات باید تسریع شود تا دانش آموزان ما در این بین ضرر نکنند.
او تاکید کرد: رانندگان فکر میکنند مبلغی که در قرارداد نوشته شده صرفه اقتصادی ندارد و این به تعامل تاکسیرانی و رانندگانی که به کار گرفته برمی گردد تا بر سر تعهدی که دادهاند تا آخر سال تحصیلی جاری باقی بمانند. مدت زیادی از سال تحصیلی باقی نمانده و امیدواریم مشکل حل شود.
طریفی اظهار داشت: ما در این مدت با وزارت کشور نیز رایزنیهایی انجام میدهیم تا با قانون بودجه امسال که منابع خوبی هم در اختیار شهرداریها قرار داده، بتوانیم طرح سرویس رایگان مدارس استثنایی از سوی شهرداریها را در کل کشور اجرایی کنیم.
او با تاکید بر اینکه موضوع حمل و نقل افراد دارای معلولیت و دانش آموزان استثنایی که گروهی از این افراد هستند، برعهده شهرداریهاست، تصریح کرد: قانون شهردایها را مکلف کرده که حمل و نقل مناسبسازی شده، در دسترس و ایمن را در اختیار این افراد قرار دهند.
طریفی ادامه داد: اگر شهرداریها نمیتوانند شرایط حمل و نقل دانش آموزان استثنایی را فراهم کنند باید تمهید دیگری بیندیشند، گفت: دانش آموزان یک بار به مدرسه میروند و یک بار به خانه خود برمی گردند، شهرداریها یا باید وسیله حمل و نقل مناسب را در اختیار دانش آموزان قرار دهند یا هزینه این رفت و آمد روزانه در سطح شهر را به مدارس بپردازند تا خودشان وسیله تهیه کنند چراکه بحث رفت و آمد دانش آموزان استثنایی توسط شهرداری قانون است و باید اجرا شود.
بدون وسیله ایاب و ذهاب انگیزه خانواده برای آموزش و تربیت فرزند معلول کمرنگ میشود
در ادامه مادر درسا؛ یکی از دانش آموزان دارای معلولیت با اشاره به اینکه از مهرماه ۱۴۰۱ به دلیل عدم همکاری سرویسهای مدارس، گرفتاریهای زیادی گریبانگیر خانوادههای دارای فرزند معلولیت شده است، گفت: رانندههای سرویس به ما میگویند شهرداری حقوق آنها را نپرداخته است و، چون پولی دریافت نکردهاند و این مسئله چندین ماه به طول انجامیده، واقعا نمیتوانند به همکاری خود ادامه دهند.
این مادر در ادامه تصریح کرد: باید یک روز وضعیت پدر و مادرها در مدرسههای استثنایی را از نزدیک ببینید؛ والدین همه اسیر شدهاند و مجبور هستند در حیاط مدرسه بنشینند تا ساعت آخر کلاس فرزندشان را دوباره به خانه برگردانند به این دلیل که چندین بار کرایه دادن در یک روز مبلغ زیادی میشود و صرف نمیکند به خانه برگردند و در سرما و گرما باید ساعتها معطل بمانند.
این مادر با اشاره به اینکه در بازه زمانی آبان و آذرماه ۱۴۰۱ یکبار دیگر هم رانندهها اعتصاب کرده بودند، عنوان کرد: رانندهها در این مدت به دلیل عدم دریافت حقوق دنبال بچههای ما نیامدند و دو هفته قبل از عید سرویسهای مدارس تا حدودی مجددا برقرار شد و باز حالا که تعطیلات عید نوروز تمام شده و دانش آموزان باید به مدرسه بروند، سرویسهای ایاب و ذهاب همکاری نمیکنند.
او ادامه داد: فرزند من سوم دبستان و دارای اختلال تاخیر در رشد جسمی و ذهنی است و به سختی میتوانم او را بدون سرویس به مدرسه ببرم. خیلی از والدین وقتی میبینند رفت و آمد فرزند معلولشان تا این حد دشوار است، ترجیح میدهند او را به مدرسه نفرستند. انگیزه خانوادهها برای آموزش و تربیت فرزند معلول یا دارای اختلالشان در چنین وضعیتی خیلی کمرنگ میشود. ما فقط یک سرویس رایگان به عنوان امکانات برای فرزندمان داشتیم که آن را هم از ما گرفتند. تازه خانوادههای دیگری را تصور کنید که غیر از کودک معلول، چندین فرزند دیگر هم دارند و مجبور هستند رفت و آمد و سایر امورات آن فرزندان را هم مدیریت و تامین کنند و وقتی رفت و آمد یک بچه معلول برای خانواده تا این حد سخت شود، پدر و مادر قید تحصیل این بچه را میزند و ترجیح میدهد سایر فرزندان سالمش در شرایط بهتری به مدرسه بروند، اما واقعا تکلیف آموزش و پرورش این فرزندان معلول چه میشود؟
مادر درسا در ادامه گفت: بارها پیش آمده که به دلیل مشغله از دیگران خواهش کردهام که فرزندم را به مدرسه برسانند و بعد از یک نفر دیگر خواستهام که ظهر او را به خانه برگرداند؛ طبیعتا من نمیتوانم هر روز این کار را انجام دهم و یک روزهایی برای بردن و آوردن این بچه نه تنها از نظر مالی بلکه از نظر جسمی و روحی فشار زیادی به ما وارد میشود.
این مادر با اشاره به اینکه مادران کودکان معلول بارها اعتراض خود را با تجمعات مختلف نسبت به این وضعیت نشان دادهاند و هیچ جواب درستی از مسئولان نگرفته اند، افزود: در این وضعیت هرکسی تقصیر را گردن دیگری میاندازد و این اواخر هم مدیر مدرسه خیلی قاطعانه به ما گفت که سرویس مدرسه فعلا قطع شده است! تا جایی که میدانیم طبق قانون باید این حمایت از معلولان صورت بگیرد و نمیدانیم چرا کسی پاسخگو نیست؟! سالهای قبل اوضاع واقعا بهتر بود، لااقل به این صورت و به شکل طولانی مدت سرویس دهی قطع نمیشد، اما امسال عملا بچههای استثنایی سرویس مدارس نداشتند.
تضعیف روحیه دانش آموزان معلول در پی نبود سرویس ایاب و ذهاب
در ادامه با یکی دیگران از مادرانی که فرزند دانش آموز استثنایی و دارای معلولیت جسمی حرکتی به نام سینا دارد، گفتگو کردیم. او بیان کرد: از ابتدای سال تحصیلی جاری تا به حال روی هم رفته بچهها یک و ماه و نیم بیشتر سرویس نداشتند.
او گفت: ما در حال حاضر مجبوریم فرزندانمان را با تاکسی اینترنتی و آژانس محلی به مدرسه بفرستیم که هزینه این رفت و آمد خیلی سنگین میشود. بسیاری از مادران ساعتها در مدرسه معطل میشوند تا بتوانند بچه را به خانه برگردانند. بعضی از مادرانی که ماشین دارند، زحمت میکشند و یکی دو نفر از بچههای دیگر را هم میرسانند، ولی طبیعتا آنها وظیفه ندارند چنین کاری کنند و یک روزهایی اصلا نمیتوانند راهشان را دور کنند و دیگران را به مقصد برسانند.
مادر سینا با بیان اینکه والدین به دلیل نگهداری از فرزندان معلول، واقعا از لحاظ روحی خسته اند، اظهار کرد: با این وضعیت اتفاقاتی مانند کمکاری سرویس دانش آموزان معلول هم روحیه والدین و هم روحیه بچهها را تضعیف میکند. کودکان معلول وقتی میبینند خانواده برای حمل و نقلشان به مدرسه دچار مشقت هستند، ناراحت میشوند و احساس سربار بودن میکنند. هرچند خانوادههای این دانش آموزان همه تلاش خود را برای ادامه تحصیل فرزندان معلول خود به کار میگیرند، اما به هر حال در این بین شاید برخی از خانوادهها مستاصل و دودل شوند و با دیدن بیانگیزگی دانش آموز معلول، از بردن او به مدرسه خودداری کنند.
این مادر در آخر گفت: اگر قانون حمایت از حقوق معلولان واقعا وجود دارد، پس چرا همیشه با ضعف و منت مسئولان اجرا میشود و معلولان چه دانش آموز چه بزرگسال، مدام باید برای دریافت خدمتی که حقشان هم هست دچار سرخوردگی و تحقیر شوند؟!
منبع: آفتاب
کلیدواژه: دانش آموزان استثنایی ترک تحصیل دانش آموزان استثنایی سرویس مدارس استثنایی اختیار شهرداری دانش آموزان دارای معلولیت آموزش و پرورش فرزند معلول ایاب و ذهاب خانواده ها شهرداری ها سال تحصیلی راننده ها رفت و آمد حمل و نقل سرویس ها بچه ها یک روز
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت aftabnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «آفتاب» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۵۴۲۸۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
تکرار سختگیری دهه ۶۰ در مدارس
به گزارش «تابناک»، شادی مکی در روزنامه هم میهن نوشت: در مدارس چه میگذرد؟ مدیران، مشاوران و معاونان چگونه با دانشآموزان تعامل میکنند؟ اینها پرسشهای مهمی است که دانشآموزان، مدیران و کارشناسان آموزشی به آن پاسخ میدهند. دانشآموزان میگویند که هنوز کیفهایشان را برای پیدا کردن سیگار، آینه، لوازم آرایش و گوشیهای تلفنهمراه میگردند و در این پروسه فشار زیادی به آنها وارد میشود. هنوز اندازه و رنگ موی دانشآموزان دختر در کانون توجه است. هنوز رفتوآمدها کنترل میشود. با پسران رفتارهای نادرست میشود، برایشان جلسههای توجیهی برگزار میکنند و در این وضعیت دانشآموزان متولد دهههای ۸۰ و ۹۰ که زیربار مدرسهداری با سختگیریهای دهه ۶۰ نمیروند، لجبازتر شدهاند.
کارشناسان آموزشی میگویند که با نسخههای قدیمی و تاریخانقضاگذشته نمیشود با این دانشآموزان تعامل کرد. به گفته این کارشناسان، هنجارهای نوجوانان امروز بهتبع تحولات رخداده در جهان و در کشور تغییر کرده است. رفتارهایی مانند بازرسی کیفها که نسلهای دهههای ۵۰ و ۶۰ هم با آن سر ناسازگاری داشتند، امروز نمیتواند راهی برای تعامل با نوجوانان باشد. تنها نتیجه این رفتارها، احساس انزجار و تنفر نسبت به ارزشها و قوانین است. کارشناسان میگویند که نسل جدید، زور و اجبار را نمیپذیرد و برای پذیرش یک مسئله ابتدا باید اقناع شود و بعد از آن حق انتخاب داشته باشد.
هنوز «آینه» ممنوع است
دانشآموزان مقطع متوسطه گلایه فراوان دارند؛ گلایه آنها از برخوردهای سلیقهای است. کیانا یکی از دانشآموزان کلاس نهم است که میگوید: «مسئولان مدرسه، اول سال تحصیلی برای بچهها جلسهای برگزار کردند و درباره همین مسائل با ما حرف زدند. آنها گفتند اگر بچهها پیرسینگ یا هر وسیله دیگری که با استایل دانشآموزی تطابق ندارد، همراهشان دارند محترمانه تحویل دهند. اما کسی اینکار را نکرد.
درحالحاضر وقتی مسئولان مدرسه چنین وسائلی را دست بچهها ببینند با بیاحترامی، خشونت و استفاده از الفاظ رکیک میگیرند. گاهی هم خانوادهها را صدا میکنند. بچهها هم وقتی این رفتارها را میبینند بیشتر لجبازی میکنند.»
کیانا میگوید که فضای مدرسه شاد نیست؛ هیچ اقدامی از سوی مسئولان مدرسه برای شاد کردن فضا صورت نمیگیرد و حتی گاهی به آنها فشار وارد میکنند: «مثلاً ما را مجبور میکنند در بعضی از جشنوارههای مناسبتی شرکت کنیم که این موضوع ما را آزار میدهد. چرا باید برخلاف خواستهمان در جشنواره، جشن و مناسبتی مشارکت کنیم. درحالیکه در مسائل مهمتر به خواستههای ما توجه نمیکنند.»
او ادامه میدهد: «مثلاً ما بهعنوان دانشآموزان پایه نهم که در مقطع حساسی هستیم و امتحان نهایی داریم، نیمی از سال بهدلیل بارداری یا حوادثی که برای معلمانمان رخ داد، کلاس نداشتیم و وقتی به این موضوع اعتراض کردیم و درخواست دادیم تا معلم جایگزین برایمان بگذارند، اصلاً به خواستهمان توجه نکردند. همه اینها درحالیاست که توجه به مدل موی دانشآموزان یا همراه داشتن انگشتر و گردنبند و آینه، برای آنها مهمتر از تشکیل کلاس و داشتن معلم است.»
محمد، دانشآموز کلاس دهم است و میگوید که رفتار مسئولان مدرسه با آنها خوب نیست. گاهی کیف بچهها را میگردند تا شاید گوشی پیدا کنند، اما این کارها نتیجه معکوس دارد. کیف دانشآموزان حریم شخصی آنهاست. او درباره علت لجبازی بچهها با مدیر و مسئولان مدرسه میگوید: «گاهی برای سادهترین مسائل به آنها ناسزا میگویند و توهین میکنند. این کارها باعث لجبازی دانشآموزان میشود.»
مصرف سیگار، گل و لجبازی با مدیران
معضل جدید مدیران مدرسه اما حالا سیگارهای الکترونیکی است. «سال تحصیلی گذشته گروهی از دانشآموزان مدرسه موج سیگار کشیدن را راه انداختند. در آن زمان بچهها حوالی مدرسه سیگار میکشیدند. مسئولان مدرسه بعد از شناسایی بچههایی که این موج را راه انداخته بودند، آنها را اخراج کردند. مدتی بعد از این ماجرا متوجه شدم که تعدادی از بچهها در مدرسه سیگار الکترونیکی میفروشند و حتی برخی از دانشآموزان سیگار الکترونیکی را داخل مدرسه هم استفاده میکردند.»
این ماجرایی است که علیرضا ۱۶ ساله تعریف میکند. او اما مصرف پاد یکی از انواع سیگارهای الکترونیک را از اسفندماه سال گذشته شروع کرده: «استفاده از پاد بهعنوان یکی از سیگارهای الکترونیکی، به من حس باحال بودن میدهد. من به لذتهای زودگذر دنیا آنقدر اهمیت نمیدهم که به خاطر ضررهای کم پاد، از آن استفاده نکنم. بههرحال قلیون و سیگار هم ضرر دارند اما مردم استفاده میکنند. برخی معتادند و به نیکوتین نیاز دارند، برخی دیگر هم مثل نسل ما فقط خوششان میآید که از این سیگارهای الکترونیکی استفاده کنند.»
در مدرسه هومان ۱۵ ساله اما فقط سیگارهای الکترونیکی استفاده نمیکنند، گل و سیگارهای معمولی هم در جمعشان پیدا میشود. هومان کلاس نهم است و استفاده از پاد را از تابستان سال گذشته شروع کرده. چرا کشیده؟ «دوستانم میکشیدند و من هم خوشم آمد که بکشم. اما اگر بدانم این سیگارها خیلی ضرر دارند، استفاده نمیکنم.»
او میگوید که در مدرسه آنها اتفاقات دیگری هم میافتد: «گل، ۴۰۰-۳۰۰هزار تومان است و خیلیها میکشند. سیگار معمولی هم مصرف میکنند.» برای دانشآموزان مدرسه آنها قیمت بالای گل، مهم نیست بههمیندلیل حتی هر روز میخرند. خانوادهها اما بیخبرند: «بیشتر بچهها گل را بیرون از مدرسه میکشند و بسیاری از آنها بهدلیل مصرف همین مخدر دچار مشکلات روحی و روانی شدهاند.»
هومان اینها را میگوید و ادامه میدهد که چند وقت پیش، مسئولان مدرسه دستگاه تشخیص نیکوتین و گل خریدند تا از بچهها تست بگیرند، اما هیچوقت از آن استفاده نکردند: «مدیرمان با ما صحبت کرد که دیگر نکشیم. حتی محدودهای خارج از مدرسه را مشخص کرد و گفت که در آن محدوده سیگار نکشیم، اما دانشآموزان از روی لجبازی با مدیر دقیقاً در همان محدوده سیگار میکشند و فیلم و عکسش را در اینستاگرام منتشر میکنند.»
استیصال خانوادهها
پدر دانشآموزی که بنا به اصرار فرزندش ناچار شده برای او سیگار الکترونیکی بخرد، میگوید که مصرف این سیگارها بهشدت بین دانشآموزان رایج شده. این پدر اواخر سال گذشته متوجه میشود که همه دوستان پسر ۱۴ سالهاش از این نوع سیگار استفاده میکنند: «پسرم هر خواستهای دارد، با ما مطرح میکند و ما هم اگر بدانیم خواستهاش معقول است، برایش تامین میکنیم.
اواخر سال گذشته او از ما خواست که برایش پاد بخریم.» والدین تحقیقاتی انجام داده و باتوجه به مضرات استفاده از این نوع سیگارها، از خریدن آن خودداری میکنند: «دوستان پسرم همه از این سیگارها استفاده میکنند. ما حدس زدیم که ممکن است وقتی دوستانش از این دستگاه استفاده میکنند، او هم بخواهد امتحان کند و از سیگار مصرفی سایرین استفاده کند. ترسیدیم دچار بیماریهای واگیردار ناشی از مصرف مشترک شود، بههمیندلیل تصمیم گرفتیم خودمان برایش سیگار الکترونیکی بخریم که حداقل از کیفیت آن اطمینان نسبی داشته باشیم. زیرا بیشتر این سیگارها چینی و قاچاق هستند و مشخص نیست از چه موادی در آنها استفاده میشود. برای خرید پاد، ۳ میلیون تومان هم پرداخت کردیم.» خانواده اما حالا از کارشان پشیمان شدهاند.
اختلال در رشد مغزی
محمد هاشمیان، فوقتخصص ریه اما شیوع استفاده از سیگارهای الکترونیکی در میان دانشآموزان را مهم میداند و به هممیهن میگوید: «باید ابتدا این موضوع بررسی شود که فلسفه ایجاد سیگارهای الکترونیکی چه بوده، زیرا این سیگارها ضرر زیادی دارند و در جهان تبدیل به معضلی برای سلامت جامعه شدهاند. ماجرا از آنجا شروع شد که بهدلیل خطرات استفاده از سیگار، پزشکان به مصرفکنندگان توصیه کردند تا مصرف سیگار را ترک کنند. زیرا سیگار علاوه بر اینکه عامل بسیاری از سرطانهاست مانند سرطان مثانه، پانکراس، معده و...، باعث بیماریهای انسدادی مزمن ریه هم میشود. این بیماری باعث التهاب راههای هوایی و تنگشدن آن میشود.»
او اضافه میکند که راهکارهای مختلفی برای ترک سیگار پیشنهاد شد که مشاورههای پزشکی و روانپزشکی، آدامس، برچسبهای نیکوتین، از جمله آنها بودند:«استفاده از سیگارهای الکترونیکی هم راهکار دیگری برای ترک سیگار بود. یعنی ورود این نوع سیگار به بازار به منظور کمک به ترک سیگار بود.»
این فوقتخصص ریه این را هم میگوید که مضرات این سیگارها، در اوایل تولیدش چندان معلوم نبود، اما بعد از مدتی برخی از ضررهای آن مشخص شد: «بعدها مشخص شد که این سیگارها موجب سرفه، ایجاد خلط؛ نفس تنگی و احتمالاً انسداد ریه میشود. مواد شیمیایی واردشده به بدن از طریق این سیگارها باعث التهاب ریه میشود که کنترلش سخت است. نیکوتین موجود در این سیگارها باعث افزایش تپش و انقباض قلب و بالا رفتن فشار خون میشود. بنابراین در جهان مصرف این سیگار به افراد عادی توصیه نمیشود.»
به گفته او درحالحاضر سازمان غذا و داروی آمریکا، مصرف سیگار الکترونیکی در راستای ترک سیگار را تایید نکرده است: «این سیگارها آثار بسیار مضر دیگری هم دارند که ممکن است در طول زمان مشخص شوند. حتی ممکن است این آثار بدتر از آثار سیگار هم باشند.»
هاشمیان درباره تاثیر مصرف سیگارهای الکترونیکی بر نوجوانان هم میگوید: «مطالعات نشان داده که این سیگارها هم برای رشد مغز نوجوانان مشکلساز است، هم روی سیستم جنسی و تولیدمثل آنها اثر میگذارد. حتی مصرف این نوع سیگارها توسط مادران باردار میتواند باعث ایجاد اختلال در جنین شود.»
توبیخ و اخراج بیفایده است
فروغ تیموریان، جامعهشناس و کارشناس آموزشی که سالهاست در مقطع متوسطه تدریس میکند اما با تایید شیوع و گسترش استفاده از انواع سیگارهای الکترونیکی در میان دانشآموزان به هممیهن میگوید: «مسائل مختلف در مدارس آنقدر زیاد است که مسائلی مثل کشیدن سیگار معمولی و الکترونیکی و حتی مخدر گل، عادی شده است. چندی پیش در مدرسهای که تدریس میکنم، بچهها را بهدلیل آوردن موبایل به مدرسه گشتند، بچهها موبایلها را پنهان کردند اما در کیفهایشان وسایل زیادی مثل سیگار، حشیش، وسایل پیشگیری و قرص جلوگیری از بارداری پیدا شد.»
او معتقد است که بههرحال فضای مجازی روی رفتار دانشآموزان تاثیر گذاشته است: «زنان جامعه آنقدر با ناکامیهای مختلف مواجهاند که امروز بچهها با کشیدن سیگار یا مسائل مختلف دوست دارند خودشان را نشان دهند. خیلی از این دانشآموزان میخواهند بگویند، همانکارهایی را میتوانند انجام دهند که همسنوسالانشان انجام میدهند. نسل جدید به گونهای رفتار میکند که گویی چیزی برای از دست دادن ندارد.» بااینهمه او معتقد است که تنبیه، توبیخ و اخراج دانشآموزان در ارتباط با این مسائل بیفایده است.
تکرار سختگیری دهههای قبل
حالا در کنار ماجرای کشیدن سیگارهای الکترونیک و برخورد مسئولان مدرسه، گشتن و بازرسی کیف دانشآموز در مدرسه که در دهههای گذشته هم رایج بود، آیا میتواند راهکاری مناسب برای برخورد با دانشآموزان و حفاظت از آنها باشد؟ سوالی که تیموریان به آن پاسخ میدهد: «این رفتارها جز ایجاد تنفر و انزجار، نتیجهی دیگری ندارد. کیف دانشآموز حریم شخصی اوست؛ اتفاقی که برای نسلهای دهه ۵۰ و ۶۰ افتاد و آنزمان هم مورد اعتراض بچهها بود، چرا باید تکرار شود. به نظر میرسد نیاز به یک آموزش همگانی برای تعامل با نسل نوجوان داریم. بهجای بازرسی بچهها و ایجاد اضطراب و خشم در آنها باید فرهنگسازی کرد، باید زیربنای تربیتی جامعه و بعد مدارس را درست کرد، سپس سراغ دانشآموز رفت.»
این جامعهشناس معتقد است که امروز هزاران مسئله مهمتر از موضوع حجاب در جامعه وجود دارد: «فرهنگسازی با زور و خشونت انجام نمیشود. این نسل متفاوت از نسلهای گذشته فکر میکند و هنجارهایش در بسیاری از موارد تغییر کرده است. با زور و فشار نمیتوان مسئلهای را به او تفهیم کرد.»
این کارشناس آموزشی تاکید میکند که ساختار اجتماعی و سیاسی روی جامعه تاثیرگذار است و بخشی از والدین هنوز از ساختار سیاسی و اجتماعی تاثیر میپذیرند بههمیندلیل نسل جوان نه والدین خود را قبول دارد و نه ساختار سیاسی، مذهبی و اعتقادی را: «وقتی دانشآموزان نمیتوانند توسط والدین، ساختار خانواده و مدرسه ارضای روحی و روانی شوند، به فضاهایی مراجعه میکند که ساختارهای اشتباه و ناامنی برایشان دارد.»
با زور و خشونت نمیشود
دانشآموزان امروز فرزندان والدین دهههای ۵۰ و ۶۰ هستند؛ نسلی که بهشدت تحت فشار جامعه و نسل پیش از خود بوده و برای تغییر سبک زندگیاش تلاش و هزینههای بسیاری پرداخت کرده است. سختگیریهایی که والدین در دوران نوجوانی با آن مواجه شدند، چه تاثیری بر اصول تربیتی آنها داشته است؟
تیموریان دراینباره میگوید: «معمولاً متولدین اواخر دهه ۸۰، والدینشان از نسل دهههای ۵۰ و ۶۰ هستند. فشارهایی که روی متولدین این دو دهه بود، ترسهای پنهان و سختگیریای که در مدرسه وجود داشت مثل رنگ جورابِ اصلاح صورت و... باعث شد پدران و مادران نخواهند همان تجربه را تکرار کنند، بنابراین آزادیهایی به فرزندشان دادهاند تا کمبودهای خودشان جبران شود. درحالیکه باید به چارچوب آزادیای که به فرزندشان میدهند، توجه کنند.»
به گفته این جامعهشناس نمیتوان با این دانشآموزان نسل جدید، با پند و نصیحت صحبت کرد: «دانشآموزان امروزی بهشدت از مسائل مذهبی گریزانند. بچههای امروز آگاه و مطالبهگرند و بهراحتی سر کلاس اعلام میکنند که درباره یک موضوع خاص صحبت نکنید، ما گوش نمیدهیم. بخش عمدهای از این رخدادها هم به مشکلاتی باز میگردد که در ساختار سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه وجود دارد.»
او تاکید میکند که فرهنگسازی و بالابردن سطح پذیرش دانشآموزان با زور و خشونت امکانپذیر نیست. متولیان تربیت و آموزش باید از جامعهشناسان، روانشناسان و افراد متخصص و باتجربه استفاده کنند و تیمی از این کارشناسان تشکیل دهند و با کمک آنها رویکرد مناسبی را برای تربیت نسل در پیش گرفت.
ما مقصریم
مدیر یک دبیرستان پسرانه هم که نخواست نامش در گزارش بیاید، میگوید که مصرف سیگارهای الکترونیکی نسبت به گذشته بیشتر و گرایش به استفاده از این وسیله در میان نوجوانان پررنگتر شده است.
او در گفتوگو با هممیهن توضیح میدهد: «دانشآموزان معمولاً نمیتوانند برای انتخاب خود استدلالی بیاورند و نهایتاً تاکید میکنند که استفاده از این سیگارها بسیار کمتر از سیگارهای معمولی است و بههمیندلیل هم استفاده از آن ضرری ندارد. ازطرفدیگر گرایش دانشآموزان نسبت به انجام رفتارهای پرخطر نسبت به گذشته هیچ تغییری نداشته و همچنان مواردی مانند گرایش به سوءمصرف موادمخدر، الکل و رابطههای آسیبزا را در بر میگیرد. اما ممکن است میزان دسترسی دانشآموزان به این موارد نسبت به گذشته افزایش یافته باشد.»
این کارشناس آموزشی معتقد است که نوجوانان در حوزه ارزشهای اخلاقی دچار چالش چندانی نیستند، بلکه هنجارهای آنها تغییر کرده: «بهعنوان مثال گفتوگو و لحن دانشآموزان نسبت به گذشته تغییر زیادی داشته است. آنها در گفتوگوهای روزمره خود از کلمات و واژههایی استفاده میکنند که بار معنایی قشنگی ندارد یعنی کلمه یا ناسزایی که در گذشته حین دعوا و برای توهین بهکار میرفت، در مکالمات روزمرهشان استفاده میشود و اصلاً هم آن را توهینآمیز نمیدانند.»
نسلی که باید قانع شود
او تاکید میکند که جامعه بزرگسال ما نمیتواند به خوبی حوزه هنجارها و ارزشها را از یکدیگر تفکیک کند و بههمیندلیل قضاوت جامعه بزرگسالان نسبت به نوجوانان در برخی حوزهها چندان هم درست نیست: «من سرکشی و عصیانی در نوجوانان نمیبینم، معتقدم که تعبیرهای ما از این موضوع اشتباه است. این نسل، عصیانگر و سرکش نیست اما بهواسطه تحولاتی که در جهان و ایران رخ داده، پرسشگر شده و باید قانع شود. یعنی باید بتوانیم به زبان این نسل درباره موضوعی به آنها توضیح دهیم و حق انتخاب را هم برایشان قائل شویم. اما ما چنین رفتاری نمیکنیم و واکنش طبیعی او به رفتار ما عصیان است.»
این کارشناس آموزشی میگوید که ساختارهای حاکم بر مسائل کلان کشور بیشتر بر باورهای کلان بچهها بهویژه دیدگاههای اعتقادی و مذهبی آنها تاثیری منفی داشته است. او اساسیترین راهکار برقراری تعامل مناسب با دانشآموزان را تغییر نگاه والدین و مربیان از مفهوم تربیت میداند: «در جامعه ما آنچه توسط والدین و نهادهای امنیتی رخ میدهد «کنترل رفتار» است بهجای مفهوم واقعی تربیت. تا فهمی در والدین و مربیان درباره تربیت و نقش آنها در این حوزه ایجاد نکنیم، راههای دیگر جواب نمیدهد. مثلاً در حوزه ایجاد نشاط در مدارس، باید توجه کرد که بچهها اسباب نشاط خودشان را جور میکنند زیرا نیاز طبیعی آنها تفریح و شادی است و آنها میتوانند بهخوبی این فضا را در بازیها و دورهمیهایشان ایجاد کنند. به نظر من، روشهای غلط ما در برخورد با بچهها و مداخلههای تربیتیمان است که بهدلیل فهم غلط از مفهوم تربیت در میان متولیان است. فهم آنها مبتنی بر کنترل بیرونی است یعنی گمان میکنند طرف مقابل را باید بهنوعی کنترل و تربیت کنند که شبیه خودشان شود. به نظر من، تا وقتی این رویکرد در میان والدین و مربیان وجود دارد، نمیتوان از نوجوانان انتظار زیادی داشت.»
این کارشناس آموزش تاکید میکند که اسناد بالادستی مانند سند تحول آموزش تعریفهای خوبی از مفهوم تربیت ارائه داده، بنابراین مهم است که متولیان آموزش این موضوع را موردتوجه قرار دهند. درحالیکه این مسئله در کانون توجه متولیان آموزش نیست: «وقتی موضوعی در کانون توجه نیست، طبیعتاً تلاشی هم برای جاریشدن آن در سیستم آموزشی نمیشود.»